LAZURİ ALFABE Halkın Alfabesi

Değerli Çalışma arkadaşlarım, 

İki hafta önce Lazuri Alfabe nin değiştirilme önerisi değerli Hasan Uzunhasanoğlu arkadaşımız üzerinden bana ulaştı. Bir süredir böyle bir çalışmanın olduğunu duyuyordum. Her nedense tüm Laz Kurumlarında ve Aktivist çevrelereninde Lazuri Alfabe nin yenilenmesi üzerine konuşulmuş bir fikir birliğine varılmiş ve son olarak LAZEBURA Derneğine ve kişi olarak bana ulaşmiştır.

Alfabe değişikliğini çalışanın kim olduğunu ise ancak sorduğumda İrfan dan öğrenebildim. Değerli arkadaşımız İrfan Aleksiva bu çalışmayı yapıp Laz çevrelerinde kabul görmesi için bir süre sohbetler yürütmüş. Bundan bir hafta önce gerek Hasan arkadaş ile gereksede İrfan arkadaş ile internet üzerinden sohbet etme imkanum oldu. Oysa bir kaç hafta önce bu arkadaşlar ile yüzyüze görüşme imkanım vardı. 

Biz Laz Aktivistlerinin bir araya gelememe sorunumuzdan dolayı, bu arkadaşlarımiz konuyu telefon ve internet sohbetleri ile sonuçlandırmak istıyorlar. İrfan a internet üzerinden görüşmemizde önerisini ve gerekçelerini yazılı hale getirmesini önerdim, Henüz yazılı bir açıklama bana ulaşmadı. Bunlar, Alfabe değişim önerisinin bana ve üyesi bulunduğum LAZEBURA Derneğine yansıması sürecine dair aktaracaklarım.

Metod Olarak: 

Alfabe nin sadeleştirilmesi düşüncesi her dilde her kültürde vardır. Köklü bir yazı dili olan Almanca da bile. Ancak bizde bu konu sanki bir tabu gibi durmakta ve sadeleştirme düşüncesi olanlar bile ancak masa başı sohbetlerinde düşüncelerini paylaşabilmişlerdir. Düzgün bir metod, konuyu çalışan arkadaşın da imzası ile önce içe dönük yazılı bir tartışma açılması ve uzmanların, Laz Kurum ve Aktivistlerin de katılımı ile bir Konferans toplanması. Konunun yüzyüze tartışarak sonuçlandırılması.

 Önerilen Alfabe Üzerine: 

Önerilen Alfabede temel düşünce mevcut Türkçe Klavye ile yazabileceğimiz bir Alfabe çalışmaktır. Bu internet üzerinden yazılımı kolaylaştıracak, basın yayında teknik bir kolaylık sağlayacaktır. Tabii sadece Türkçe klavye kullananlar hesaba katılmıştır. Türkçe dışındaki dillerde yazanlar için teknik sorun aynı kalacaktır. Bu bakımdan Lazca daki bir çok sesin iki harf ile yazılması önerilmiştir. Lazca daki k’ sesinin Q ile yazılmasının gerekçesi dilimizde bu sesin fazla kullanılması ve iki harf ile yazılımdan kaçınmak içindir. Bu gerekçe bilimsel değidir. 

Bir çok sesin iki harf ile yazılması ile kelimeler gerksizce uzayacaktır. Lazca öntakı ve eklerden oluşan fiil yapısı düşünülürse yazı dili zorlaşacaktır. Bu durum ise Lazcanın yaşatılmasında kolaylaştırıcı değil zorlaştırıcı bir unsur olacaktır. Lazca seslerin tam ifadesi Latin Alfabesinde ancak çok sayıda iki harf kullanmakla mümkün bu da Alfabeyi ilk okuldan sonra okula gitmemiş halkın öğrenmesinde ciddi sorun olacaktır. 

 Mevcut Alfabenin Önemi:  Belki kimi arkadaşlar tarafından tam anlaşılmadı ancak mevcut alfabenin önemi burda yatmaktadır. Lazca daki her ses bir harf ile yani bir tek sembol ile ifade edilmektedir ve bu Halkın yazı dilini öğrenmesinde son derece önemlidir. 1984 den beri devamlı Lazca okuma ve yazma öğreten bir eğitimci olarak bunun nekadar önemli olduğunu pratikde yaşadım. 

 Alfabe değişimini öneren arkadaşların yaşadığı teknik sorunları yazan bir kişi olarak en çok yaşayanlardanım. Teknik destek almadan kitaplarımı basıma hazırlamam mümkün değil. Ancak şu soruyu sormak gerekiyor: Neden biz henüz yazı dili yeni gelişen bir halkın kültür emekçileri Alfabe değişimini gündeme alıyoruz da, Japonlar, Ruslar, Yunanlılar, Gürcüler, Ermeniler teknik sorunlardan doılayı böyle bir şeyi akıllarına bile getirmiyorlar. Sanırım bu konuda bizim Halk olarak kendi değerlerimize sahip çıkmada kararlı olmaktan uzak olduğumuzun göstergesi. Henüz Halk olma bilinci yerleşik değil açıkcası. 

 Önerim :

Bana ulaşan bilgiye göre tüm Laz Aktivistleri ve Laz Kurumları önerilen Alfabeyi onaylıyor bir tek LAZEBURA bu konuda onay vermedi. Bu durumda bizim açımızdan çoğunluğa uyma mecburiyeti doğuyor. Ancak böylesi hayati öneme sahip bir konunun düzgün bir yöntem ile sonuçlanması gerekmektedir. 

Öneriyi getiren arkadaşımız İrfan Aleksiva yazılı olarak önerisini tartışmaya sunmalıdır. İçe dönük olarak Laz Kurumları ve Aktivistleri tartışmaya yazılı olarak girmelidir. Dilbilimcilerin de katılımcı olduğu Bir Uzman Konferansında konu detayları ile tartışılmalıdır. Ve ancak herkes için bağlayıcı olacak bir LAZ DİLİ KONFERANSI nda konu sonuçlanmalı azınlık çoğunluk kararına uymalıdır.Aksi takdirde bir kargaşa çıkar ve bütünlüklü bir Kültür Hareketi Tablosu parçalanır. 

Özellikle okullarda Lazcanın ders olabildiği bu dönem bilimsel olmayan bir alfabe ile yola devam etmede ciddi sorun görüyorum. Otuz yıla yakın bir süreçde teknik olarak çok daha yoksul olduğumuz dönemlerde bile özenle koruduğumuz LAZURİ ALAFE ile bir yazı dili geleneği oluştu, her on yada yirmi yılda bir Alfabe değiştirme lüksumuz yoktur. Ben kişi olarak önerilen alfabeyi onaylamıyorum. Bu yazılı gerekçelendirmeyi derneğim LAZEBURA Birliğine ve öneriyi getiren arkadaşlara gönderdim.

Konu üzerine tartışmalar Laz Aktivistleri arasında devem ediyor.

Düşünce ve önerilerinizi beklerim..

 Selma Koçiva 24 ekim 2013, Dortmund